NPistanbul Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamıçu, hepatit konusunda önemli bilgiler paylaştı. Viral hepatitler, genellikle kan ve vücut sıvıları yoluyla bulaşan karaciğerin iltihaplanması durumudur. Hepatit, virüsler, alkol tüketimi, bazı ilaçlar veya bağışıklık sistemi problemleri gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.
Viral hepatit türleri ve bulaşma yolları
Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri, viral hepatitlerin başlıca etkenleridir. Dr. Mamıçu, hepatitlerin iki ana bulaşma yolu olduğuna dikkat çekti. İlk olarak, dışkı-oral yol vardır; Hepatit A ve E virüsleri bu yolla bulaşmaktadır. Virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su veya gıda (sebze ve meyveler) yoluyla enfeksiyon gerçekleşebilir. Ayrıca, kirli yüzeylere temas edip ellerin ağıza götürülmesi de bulaşmada önemli rol oynar. İkinci bulaşma yolu ise kan ve vücut sıvıları ile olmaktadır; Hepatit B, C ve D virüsleri bu şekilde yayılır. Virüs taşıyan bireylerle korunmasız cinsel temas, ortak enjektör kullanımı, tıraş bıçağı paylaşımı, akupunktur ve sağlık çalışanlarının iğne batması gibi durumlar bulaşma riskini artırmaktadır. Ayrıca, hepatit virüsleri, virüsü taşıyan anneden yeni doğan bebeğe geçebilir.
Kronikleşme riski
Hepatit virüslerinin belirtileri ve seyrinin farklılık gösterdiğini belirten Dr. Mamıçu, özellikle B, C ve D virüslerinin kronikleşme riskinin yüksek olduğunu ifade etti. Kuluçka süreleri, Hepatit A için 15-45 gün, Hepatit B ve C için 30-180 gündür. Ayrıca, hastaların çoğunda sarılık belirtileri hafif seyrettiğinden, bu durumun hastalığın gözden kaçmasına yol açabileceği belirtildi. Çocuklarda belirtiler genellikle daha hafif ve kısa sürelidir, bu nedenle küçük yaş gruplarındaki çocuklarda hastalık tanısı koymak zor olabilir. Hepatit A ve E, gıda hijyeninin yeterli olmadığı durumlarda daha kolay yayılırken, B, C ve D virüsleri için risk faktörleri sağlık personeli, virüs taşıyan yakın akrabalar ve kalabalık ortamlarda artmaktadır.
Erken tanı ve koruma önlemleri
Hepatit belirtilerinin erken fark edilmesi, hastalığın yayılmasını önlemekte kritik öneme sahiptir. Dr. Mamıçu, virüsün belirlenmesi için sağlık kuruluşlarında yapılan kan testlerinin önemine değindi. Üniversitede Hepatit B ve C virüsleri için mevcut tedavi yöntemlerinden bahseden Dr. Mamıçu, tedavinin karaciğer iltihabını ve hasarını azaltmaya yönelik ilaçlarla yapıldığını ve bu tedavinin genellikle en az bir yıl sürdüğünü söyledi. Ayrıca, kronik hepatit hastalarının izlenmesinin gastroenteroloji veya enfeksiyon hastalıkları kliniklerinde gerçekleştirildiğini ve tedavi kararlarının güncel kılavuzlara göre verildiğini belirtti.
Aşılama ve hijyen önlemleri
Dr. Mamıçu, Hepatit A ve B aşılarının koruyucu etkisinin yüksek olduğunu vurgulayarak, risk grubundaki bireylerin aşılanmasının en önemli tedbir olduğunu ifade etti. Hijyen önlemlerinin sağlanması, temizliği şüpheli gıda ve su tüketiminden kaçınılması, sık sık el yıkanması ve güvenli cinsel ilişki kurmanın bulaşma riski üzerinde olumlu etkileri olacağı bildirildi.
Hepatit B aşısının ömür boyu koruma sağladığına dikkat çeken Dr. Mamıçu, bebeklerin doğumda ve Hepatit A aşısının 18 aylıkken yapılmasının önemini belirtti. Ayrıca, hijyen standartlarının yetersiz olduğu bölgelere seyahat eden bireylerin antikor testi yaptırarak aşı durumlarını kontrol ettirmeleri gerektiğini vurguladı. Hepatit B ve C virüsü taşıyanların kan ve vücut sıvılarıyla başkalarına bulaştırma riskinin bulunduğunu belirten Dr. Mamıçu, bu bireylerin düzenli doktor kontrolü altında olmalarının önemini de dile getirdi.
